Na području Starog Pafosa, gde je prema legendi iz morske pene rođena grčka boginja ljubavi, plodnosti i lepote, Afrodita, na grčkom ostrvu Kipar se nalazi selo Kuklia (Κούκλια).
Posebno je interesantna činjenica da je gotovo celo selo arheološki lokalitet.
Istorija Pafosa
Današnji kiparski grad Pafos (Πάφος) je još oko 1200. godine pre Hrista bio sedište ne samo ostrva i kraljevine, već i celog Sredozemlja.
Čine ga Donji i Gornji Pafos, a zbog svoje istorijske i kulturne vrednosti, deo je svetske kulturne baštine UNESKO još od 1980. godine.
Nalazi se u jugozapadnom delu grčkog ostrva Kipar i od Lefkosije je udaljen oko 125 kilometara u pravcu jugozapada.
Najviša planina na ostrvu, Trodos (Τρόοδος) se nalazi u blizini Pafosa.
Po legendi, mitski Pigmalion je sa Galatejom imao sina po imenu Pafos, za koga se veruje da je i osnovao grad. Kako je Pigmalion obožavao boginju Afroditu, njene statue su se nalazile svugde u njegovoj blizini. Njegov sin je u Pafosu podigao veliki hram, koji je posvetio ovoj boginji, a prema grčkim mitovima, ona je rođena iz morske pene baš u blizini sela Kuklia, koje se nalazi na oko 15 kilometara udaljenosti od Pafosa.
Pretpostavlja se da su ljudska naselja na području današnjeg grada postojala još u doba neolita. Luku u Pafosu je izgradio kralj Nikokle, još u doba vladavine Aleksandra Makedonskog.
Glavni grad ostrva Kipar je dugo bio upravo Pafos. Sa dolaskom na vlast dinastije Ptolemaida, dolazi i do promene, pa glavni grad postaje Salamina ili Salamis, udaljen tek oko 5 kilometara od Famaguste.
Tokom svog prvog misionarskog putovanja, apostol Pavle je boravio i u Pafosu. Tačnije, smatra se da se u Salamisu iskrcao, te da je obilazio ostrvo i stigao u Pafos.
Pafos danas
Danas postoje Stari i Novi Pafos, između kojih je udaljenost nešto veća od 10 kilometara. Novi Pafos je smešten uz obalu mora i jedno je od najpoznatijih letovališta u tom delu Kipra.
Na širem području grada živi oko 47.000 ljudi, a u samom gradu oko 28 hiljada njih. Većinsko stanovništvo su Grci.
Osim čuvene Tvrđave Pafos, svakako treba obići i Grobnicu kraljeva, Arheološki muzej i Kuću Dionisija, koja je poznata po čuvenim mozaicima, za koje se smatra da su među najlepšima na svetu.
Crkva svetog Solomonija i malena crkva posvećena Svetom Nikoli su nezaobilazne ako boravite u Pafosu. Treba pomenuti i mesto, na kome je po predanju bičevan apostol Pavle – Pavlovi stubovi, kao i ostatke antičkog pozorišta.
U neposrednoj blizini Pafosa je i Afroditina stena, a u Starom Pafosu je Afroditin hram, koji potiče iz 12. veka pre Hrista.
Neke od nejlepših fresaka ćete videti u manastiru Sveti Neofit, za koje se pretpostavlja da potiču iz perioda između 12 i 15 veka.
Selo Kuklia
Kada se od Pafosa krene u pravcu zapada, nakon oko 15 kilometara se nailazi na selo Kuklia. U lokalnom muzeju se nalazi Afroditin kamen (Πέτρα του Ρωμιού), jer je poznato da su Grci na Kipru obožavali boginju Afroditu, koju su prikazivali u formi kamena u uspravnom položaju.
Sve do rismkih osvajanja ostrva, kamen je bio u blizini oltara u okviru Afroditinog svetilišta. Još u Homerovo doba se tu palio tamjan, a zanimljivo je da postoje tvrdnje da je taj kamen bio toliko čudesan da čak i kada bi padala kiša, on nije bivao vlažan.
Nakon što je apostol Pavle počeo na Kipru da širi hrišćanstvo, obožavanje boginje Afrodite je počelo da jenjava. Serija zemljotresa koja je zadesila ostrvo tokom 4 veka je značajno uticala i na uništavanje ostataka svetilišta posvećenih boginji. Uz to, kasnije je taj materijal korišćen uglavnom za izgradnju kraljevskih palata.
Selo Kuklia je jedno veliko arheološko nalazište, u kome se osim svetilišta posvećenog boginji Afroditi, nalaze i ostaci utvrđenja i crkava.
Prilikom arheoloških iskopavanja u periodu od 1950. do 1955. godine su otkriveni brojni artefakti, poput 12 kurosa, odnosno statua mladića, zatim različite vrste oružja i dve glave žena, koje su zanimljive po tome što su imale frizure karakteristične za kulturu Starog Egipta.
Crkva posvećena apostolu i jevađelisti Luki se nalazi u ovom selu i smatra se glavnom crkvom. A svakako treba pomenuti i crkvu posvećenu Bogordici Putevoditeljki, odnosno Panagiji Odigitriji, za koju se smatra da je izgrađena tokom 13. veka. Freske koje se u njoj nalaze najverovatnije datiraju iz 15 veka.
Autor fotografija Athanasios Papathanasiou
