50 zanimljivosti o Srbiji

1. Republika Srbija zauzima površinu od ukupno 88,5 hiljada km² i po površini se nalazi na 114. mestu u svetu.

2. Po broju stanovnika, Srbija se nalazi na 92. mestu u svetu.

3. Prema zvanično prihvaćenim podacima, naziv Srbija potiče iz sredine 10. veka i to iz grčkog jezika. Najpre je to bio pojam Servlija (Σερβλία), a zatim i bez tog „l“, kao Servija (Σερβία), čime se označavala zemlja Srba. Što se pojma Srbi tiče, postoji mnogo teorija o nastanku i poreklu…jedna od njih se vezuje za latinski glagol servare, što znači čuvati, štititi, pa i stražariti.

4. Više od 30 planina, odnosno planinskih vrhova koji se nalaze na više od 2.000 metara nadmorske visine ima na području Srbije. Najviši planinski vrh je Velika Rudoka na Šar planini i nalazi se na 2.658 m.n.v. Samo 2 metra je niži vrh Đeravica, na Prokletijama i nalazi se na 2.656 m.n.v.

5. Poseban ekološko-biogeografski i geomorfološki fenomen na području cele Evrope je Deliblatska peščara, koja se takođe nalazi u Srbiji.

6. Najveće veštačko jezero u Srbiji je Đerdapsko, koje se prostire na površini od 163 km² (u Srbiji), dok je 90 km² površine ovog jezera na teritoriji Rumunije.

7. Na 28 metara, na mestu na kome se reka Timok uliva u Dunav se nalazi najniža tačka u Srbiji.

8. Na području današnjeg Panonskog basena, čiji se jedan deo nalazi i na severu Srbije, je ranije postojao praokean Tetis.

9. Dužina toka druge reke po dužini u celoj Evropi, Dunava, kroz Srbiju iznosi 588 kilometara.

10. Najveće eolsko jezero u Srbiji je Palićko, koje se nalazi nadomak Subotice.

11. Sa visinom od 232 metra, vodopad Kaluđerski skokovi na reci Temštici je najviši vodopad u Srbiji. Nalazi se na području Stare planine, na 1.554 metara nadmorske visine.

12. Srbijom je vladao čovek koji nije bio pismen, a koji je zaslužan za otvaranje mnogih značajnih kulturnih institucija. U doba vladavine kneza Miloša Obrenovića je proglašen i prvi Ustav Kneževine Srbije. Taj dan se danas obeležava kao Dan državnosti Republike Srbije, u spomen na 15. februar 1835. godine, kada se u staroj crkvi u Kragujevcu obnarodovan Ustav, čiji je tvorac bio Dimitrije Davidović.

13. Na teritoriji cele Srbije se nalazi ukupno 2.595 nepokretnih kulturnih dobara, koja su pod zaštitom nadležnih institucija.

14. Ukupno 5 nacionalnih parkova se nalazi na teritoriji Srbije i to: NP Đerdap, NP Fruška Gora, NP Šar planina, NP Kopaonik i NP Tara.

15. Grb današnje Republike Srbije vodi poreklo od starog grba Kraljevine Srbije, u doba kada je vladala dinastija Obrenovića.

16. Hram Svetog Save na Vračarskom platou u Beogradu je najviši pravoslavni hram na Balkanu, u kome se održavaju liturgije.

17. Velika škola Ivana Jugovića u Beogradu, iz koje je kasnije nastao beogradski Licej je osnovana 1808. godine. Upravo se ta institucija smatra početkom državnog školskog sistema u Srbiji. Kasnije od Liceja, nastaje Velika škola u Beogradu, koja od 1905. godine funkcioniše kao Beogradski univerzitet.

18. Freska iz srednjevekovnog manastira Mileševa, poznata kao Beli anđeo, a koja prikazuje Mironosice na Hristovom grobu je najpoznatija freska srednjevekovnog srpskog fresko slikarstva.

19. U Srbiji se nalazi Mala Sveta Gora, manastirski kompleks poznat kao Ovčarsko-kablarski manastiri, u blizini Čačka.

20. Pisac Ivo Andrić je jedini srpski dobitnik Nobelove nagrade za književni opus.

21. Iako mnogi misle da je harmonika srpski nacionalni instrument, ona je ipak novijeg datuma. Frula i gusle se smatraju primarnim nacionalnim instrumentima, dok su gajde i tambure specifične za područje Vojvodine.

22. Prvo pozorište u Srbiji je osnovano u doba vladavine knjaza Miloša Obrenovića. Bio je to Knjažesko-srpski teatar u Kragujevcu, čiji je osnivač bio Joakim Vujić.

23. Kada je preminuo čuveni srpski komediograf cincarskog porekla, Branislav Nušić, preko fasade Narodnog pozorišta u Beogradu je bila raširena crna zastava.

25. Srpski srednjevekovni manastir Sopoćani i kompleks Stari Ras su od 1979. godine zaštićeni lokaliteti na području Republike Srbije od strane organizacije UNESCKO i oni su bili prvi zaštićeni na području naše zemlje od strane te organizacije.

26. Srpski sportisti su izuzetno uspešni na svim poljima, pa je nemoguće pomenuti sve njihove uspehe. U vaterpolu je reprezentacija RS bila prva na svetu 2005., 2009. i 2015. godine, a zlato su osvojili i na Olimpijskim igrama 2016. godine. Košarkaška reprezentacija je bila prva na svetu 1998. i 2002. godine i tri puta prva u Evropi. Odbojkaška reprezentacija Srbije je 2001. i 2011. godine osvojila zlatnu medalju na Evropskom prvenstvu, kao i na Olimpijskim igrama 2000. godine.

27. Jedan od najstarijih natpisa na ćirilici je Tamnićki natpis, koji je 1910. godine pronađen nadomak Varvarina, u ataru sela Gornji Katun.

28. Beli venčac je naziv za vrstu kamena sa planine Venčac nadomak Aranđelovca. Ovaj kamen je bio dopremljen i za spomenike na Srpskom vojničkom groblju u Solunu. Grčka nije naplatila nikakve carine, niti bilo kakve dažbine tom prilikom.

29. Svaka verujuća srpska porodica obeležava svog Sveca. Najčešće je to Sveti Nikola, a odmah zatim je najčešća krsna slava u Srba i Sveti Jovan. Postoji čak tvrdnja da polovina Srba slave Svetog Nikolu, a polovina njih ide na slavu. Krsna slava se prenosi isključivo na muške naslednike. Ukoliko ne postoje muški naslednici u nekoj porodici, ta loza se, narodski rečeno gasi.

30. Na teritoriji današnje Srbije se rodilo čak 18 rimskih vladara.

31. U doba vladavine Starog Rima je postojalo lečilište „Aquae Orcinae“, koje se nalazilo na teritoriji današnje Vrnjačke banje, što dokazuje pronalazak mnogo novčića, za koje se veruje da su ubacivani u fontanu, koja bi se danas nalazila u centru jedne od najstarijih banja u Srbiji.

32. Na 10-ak kilometara od Kraljeva se nalazi planina Stolovi. A na njenim severnim padinama je Lojanik, naučno – istraživački rezervat, u kome se nalaze fosilni ostaci okamenjenog drveta i pod zaštitom je države.

33. Tri najviša kamena luka, koji su ostaci pećinskih svodova ili takozvani prerasti se nalaze na reci Vratni u Srbiji.

34. Ljudski ostaci iz perioda paleolita su pronađeni u pećini Risovača, koja se nalazi u blizini Aranđelovca.

35. Beogradska mumija je mumija sveštenika iz Ahmima, Nesmina i Narodnom muzeju u Beogradu ju je darovao plemić Hadži Pavle Riđički. Osim po mnogim filantropskim delima, taj plemić je upamćen i po tome što je krenuo da putuje svetom kada je imao 83 godine. Bio je prvi Srbin koji je boravio u Nordkapu, što se smatra najudaljenijim delom evropskog kopna u Severnom ledenom okeanu. Kasnije putuje i u Egipat, odakle svojoj zemlji donosi ovu mumiju.

36. Jedina prašuma u Srbiji je Vinatovača. Nalazi se na Kučajskim planinama.

37. Na areheološkom nalazištu Viminacijum se nalaze ostaci rimskog vojnog logora, kao i ostaci krda mamuta.

38. Međunarodnu oznaku kvaliteta imaju u Srbiji sledeći proizvodi: leskovački domaći ajvar, futoški kupus (sveži i kiseli), sremski kulen, homoljski med, Rtanjski čaj, pirotski ćilim, ariljska malina i bermet. Paradoksalno, srpski nacionalni specijalitet – ajvar je prva zaštitila Slovenija. A od svih njih su samo 3 nosioci zvaničnog žiga po Lisabonskom angažmanu za zaštitu oznaka porekla. To znači da se samo leskovački domaći ajvar, homoljski med i bermet mogu prodavati na tržištu 26 zemalja.

39. Milorad Rajčević je bio prvi Srbin koji je proputovao ceo svet, početkom 20-og veka. Ukupno je 4 godine trajalo njegovo putešestvije i za to vreme je uspeo čak 5 svetskih jezika da nauči.

40. U Srbiji postoji i Selo paprike. Donja Lokošnica u blizini Leskovca je selo, u kome je gotovo svaka kuća ukrašena niskama crvenih paprika, a tu se proizvoda i autohtona vrsta, od koje se kasnije pravi čuvena leskovačka tucana paprika.

41. Prvi Srbin koji je osvojio vrh Mont Everest je Dragan Jaćimović. Bilo je to 26. maja 2000. godine. Prva Srpkinja koja je to isto uspela je Dragana Rajblović.

42. Ksenija Atanasijević je bila prva Srpkinja doktor nauka.

43. Đorđe Šagić, koji je kasnije promenio svoje ime i prezime u Džordž Fišer je zvanično prvi Srbin koji je kročio na tle Amerike, 1814. godine. Godine 1870. je bio konzul SAD-a u Grčkoj.

44. Najveća građevina koja je izrađena od ljudskih kostiju se nalazi u Nišu. Ćele kula se sastoji od lobanja hrabrih srpskih ratnika izginulih tokom Bitke na Čegru (31.maj 1809.), za vreme Prvog srpskog ustanka. Kategorisana je kao spomenik kulture od izuzetnog značaja i nalazi se pod zaštitom države.

45. Marija Vučetić Prita je bila prva Srpkinja lekar na području Ugarske, koja je prešla Albansku golgotu sa srpskom vojskom i narodom. Doktorka Draga Ljočić-Milošević je bila prva Srpkinja lekar u ovom delu zemlje.

46. Brod „Niš“ je 9. septembra 1952. godine doživeo težak brodolom. Zabeleženo je minimum 126 žrtava, a tek oko 30 putnika je preživelo. Neko bi rekao, pa šta, po čemu se taj brodolom razlikuje od drugih? Ali se ovaj brodolom dogodio u Beogradu i to na potezu između Savskog pristaništa i Zemuna. Ko zna o kolikoj razdaljini se radi, razumeće i zbog čega se upravo ovaj brodolom pominje među interesantnim informacijama o Srbiji.

47. Milica Babić, supruga Ive Andrića je bila prva Srpkinja kostimograf.

48. Na obalama Zavojskog jezera se nalazi jedinstveno kameno selo Gostuša.

49. U Srbiji postoji i jedno jedino jezero, čija boja vode je roze. Jezero Pačir se nalazi u Vojvodini, na području Bačkog Petrovca.

50. Jedinstveni kafić pod zemljom, na 389 metara dubine se nalazi u Boru.