Jedna od znamenitosti Beograda, koja svakako zavređuje pažnju jeste spomenik čuvenom grčkom junaku Rigi od Fere. Odmah zatim bi trebalo pomenuti i kulu Nebojša, koja je ujedno i jedna od najpoznatijih na celom području Beogradske tvrđave. A upravo za tu kulu je vezan i pomenuti grčki junak, budući da je u njoj i ubijen.
Kula Nebojša
Smeštena u donjem gradu Beogradske tvrđave, kula Nebojša je ranije bila sastavni deo Dunavskog pristaništa.
Postoji nekoliko legendi o njenom nazivu…
S obzirom na to da je bila takozvana Donžon kula u okviru Beogradske tvrđave, odnosno najjača među svim postojećim, još u doba srpskog despota Stefana Nemanjića, ona je čak i za tursku vojsku praktično bila neosvojiva. Pretpostavlja se da je kula Nebojša bila rađena po uzoru na Despotovu kulu, koja se nalazila u okviru srpskog srednjevekovnog manastira Manasije.
Kako je prema narodnom predanju upravo ona važila za neosvojivu, a turska vojska je ipak uspela da osvoji Beograd, kula Nebojša je “sama od sebe” uspela da preleti u Donji grad, gde se i danas nalazi. Zato se i smatra simbolom nepokoravanja turskoj vojsci, jer kako kaže legenda, samo ona od celokupne Beogradske tvrđave nije bila osvojena.
Još postoji i priča da je zapravo kula podignuta na imanju izvesnog grofa, čije ime je bilo Nebojša. Ipak, ta verzija nikada nije zvanično potvrđena.
Možda je verovatnija ona legenda, koja kulu Nebojša vezuje za glagol bojati se, odnosno njegovu negaciju i period vladavine turske vojske. Naime, u to doba je ova kula služila kao zatvor i gubilište, te je u narodnom predanju zabeleženo da su turski vojnici, vodeći zarobljenike na pogubljenje, ponavljali neprekidno ne boj s(š)e.
Ipak, čini se da nikada nećemo saznati odakle naziv ove kule vodi poreklo.
Nije baš najjasnije ni kako se ona tokom 16 – og veka pominje pod nazivom Nebojze, dok je ranije kula Nebojša bila zabeležena kao Temišvarska ili Bela kula.
Izgradnja Nebojšine kule
U drugoj polovini 15. veka su Ugari izgradili ovu kulu, a sa primarnim ciljem da se tako odbrane od napada neprijatelja.
Baš zato što je bila najjača i najotpornija, bila je ujedno i najčešće napadana. Nekoliko puta je oštećena i ponovo podizana.
Najpoznatije gubilište, odnosno tamnica u nekadašnjem Beogradu, a kada su turski vojnici bili prisutni se nalazilo upravo u ovoj kuli. Zato se neretko porede kula Nebojša i Bela kula u Solunu.
Kula Nebojša i Grci
Iako je mnogo srpskih junaka bilo pogubljeno upravo ovde, među najpoznatijima je bio Riga od Fere.
Ovaj grčki junak i revolucionar je ubijen 24. juna 1798. godine u kuli Nebojša, u Beogradu. Tačnije, postoje indicije da je zadavljen tu, a da mu je telo bačeno u Dunav.
Riga Velestinac je ostao je upamćen po, sada već čuvenoj krilatici:
Bolje je živeti jedan sat kao slobodan, nego 40 godina kao rob.
Jedan grčki trgovac je austrijskim vlastima izdao Rigu, tokom njegovog puta ka Veneciji. Tamo je trebalo da se sastane sa tadašnjoj carem Francuske, Napoleonom Prvim, a kako bi pokrenuo opšti balkanski ustanak protiv turske vlasti.
Poslednje reči koje je ovaj grčki revolucionar izgovorio su:
Ja sam posejao bogato seme. Dolazi čas kada će moja zemlja brati slasno voće.
Spomenik ovom velikom grčkom revolucionaru se nalazi nadomak ulice kneza Mihaila u Beogradu, odnosno u ulici koja po njemu nosi naziv.
Kula Nebojša danas
Danas je kula Nebojša pretvorena u svojevrstan muzej, a Vlada Republike Grčke je dala značajan doprinos prilikom njene obnove tokom 2009. i 2010. godine.
Izložbena postavka se prostire na svim nivoima nivoa.
U prizemlju je postavka koja je posvećena samoj kuli, a na prvom spratu je izložbena postavka posvećena životu i delu Rige od Fere.
Na sledećem nivou su eksponati, koji su vezani za period Prvog srpskog ustanka, dok je poslednji nivo u okviru kule posvećen istoriji grada Beograda.
Adresa na kojoj se nalazi kula Nebojša jeste Bulevar vojvode Bojovića, a do nje možete doći i peške iz pravca Kalemegdana, odnosno sa keja.
U periodu od juna do septembra je ovaj muzej otvoren između 11:00 i 19:00 h, dok je radno vreme od 10:00 h do 18:00 h u periodu od oktobra do maja.
Cena ulaznice za pojedince iznosi 200 RSD, dok 100 RSD košta ulaznica za učenike i studente, kao i iz penzionere, uz odgovarajuću dokumentaciju.
Zvaničnu web prezentaciju ovog beogradskog muzeja možete pogledati na linku
