Poznata je razlika u kalendarima između Grčke i Srpske pravoslavne crkve, tako da 26. oktobra praznik Svetog Dimitrija proslavljaju Grci, a 8. novembra Srbi.
Inače je praznik Svetog Dimitrija, odnosno Mitrovdan krsna slava mnogih Srba, a u određenim delovima zemlje se proslavlja i kao preslava, to jest zavetina. Prema dostupnim podacima, ova slava se nalazi na petom mestu u Srbiji po broju svečara.
Sveti velikomučenik Dimitrije Solunski Mirotočivi
Veruje se da je hrišćanski svetitelj, Dimitrije je rođen 280. godine na području Soluna. Često se navodi podatak da je preminuo 306. godine, a obično se prikazuje u uniformi rimskog vojnika koji drži koplje. Smatra se da je zaštitnik na prvom mestu vojnika, a zatim i seljaka i pastira.
Iako je nasledio titulu vojvode nakon očeve smrti, Dimitrije je uprkos naredbi cara Maksimijana da se bori protiv hrišćana, nastojao da propoveda hrišćanstvo. Kada je to tadašnji rimski car Marko Aurelije Valerije Maksimilan Herkulije (286. do 305. godine) saznao, naredio je da Dimitrije prvo bude odveden u tamnicu. Zatim je trebalo da bude ubijen i to u trenutku dok se molio. Sve to je i bilo ispunjeno, a telo mladog Dimitrija je bilo bačeno. Međutim, tadašnji hrišćani su njegovo telo u tajnosti uzeli i dostojno ga sahranili.
Kako je izvesni Leontije iz oblaci Ilirije baš na mestu gde je Dimitrije bio sahranjen izlečen, on je na tom mestu i podigao crkvu, želeći da se na taj način zahvali za izlečenje. Kada su bili kopani temelji za gradnju crkve, pronađeni su i Dimitrijeve mošti.
Kult Svetog Dimitrija
Ne zna se tačno od kada postoji kult Svetog Dimitrija, ali se pretpostavlja da je to bilo negde u petom ili šestom veku.
Ipak moramo pomenuti i da iako postoji osporavanje o tome da li je on zaista rođen u Solunu ili u Sirmijumu, današnjoj Sremskoj Mitrovici, činjenica je da se Sveti Dimitrije smatra zaštitnikom grada Soluna i da je upravo u njemu rođen, što je svakako tvrdnja koju su prvenstveno zagovarali naučnici iz Grčke.
Ipolit Delo, belgijski jezuitski sveštenik, ali i crkveni pisac je, ipak bio drugačijeg mišljenja i tvrdio je da je Dimitrije rođen u Sirmijumu.
Bilo kako bilo, kult Svetog Dimitrija se proširio u čitavom pravoslavnom svetu. Pored toga što je zaštitnik grada Soluna, upravo je on zaslužan i za to što srpski gradovi Sremska Mitrovica i Kosovska Mitrovica nose te nazive. Sem toga, praznuje se i u okviru Ruske pravoslavne crkve, te se smatra i zaštitnikom Sibira.
U srpskoj narodnoj tradiciji postoje brojni običaji koji su vezani za praznik Mitrovdan, pa su ranije žene gledale kakvo je vreme tog dana, jer se smatralo da po tome mogu saznati kakvo će biti leto naredne godine. U prošlosti je to bio takozvani bećarski praznik, jer su bećari, koji su čuvali stoku u to doba, baš na Mitrovdan i dobijali novac, odnosno bivali isplaćivani za svoj rad. Poznato je u srpskoj narodnoj tradiciji i da je Mitrov danak hajdučki rastanak, a Đurđev danak hajdučki sastanak. Upravo na taj dan su se brojni srpski hajduci rastajali, da bi se kasnije ponovo okupili 6. maja, na praznik Đurđevdan.
Čuda svetog Dimitrija
U pitanju su dve knjige napisane na grčkom jeziku, a za koje se veruje da su nastale u periodu između 610. i 620. godine, odnosno 680., kada je nastala druga knjiga.
Zabeležena je svojevrsna istorija grada Soluna u te dve knjige, kao i brojna čuda koja su se dogodila u to doba, a koja su bila pripisivana upravo Svetom Dimitriju.
1 comments