Ne bez razloga nazvan Srpska Atina, Novi Sad je danas administrativni i kulturni, ali i obrazovni i privredni centar Vojvodine, a prema zvaničnim podacima se nalazi na drugom mestu u Srbiji i po broju stanovnika i po površini koju zauzima.
Grad Novi Sad – opšte informacije
Gotovo da je na idelanom mestu smešten Novi Sad, grad na obali reke Dunav, sa čijih strana se prostiru Srem i Bačka. Sremska strana grada se nalazi na 250 do 350 metara nadmorske visine, dok je bačka strana smeštena na svega 72 – 80 metara.
Praktično rečeno, Novi Sad pripada okrugu koji je poznat kao Južnobački, mada se zapravo nalazi na samoj granici između Srema i Bačke.
Odlično je saobraćajno povezan i sa ostalim delovima Srbije, ali i sa zemljama regiona. Osim dobro razvijenog drumskog saobraćaja, zahvaljujući plovnom kanalu Dunav – Tisa – Dunav, Novi Sad je poznat i po rečnom saobraćaju, a i železnički je prilično dobro razvijen.
Udaljenost Novi Sad – Beograd iznosi nešto manje od 70 kilometara vazdušnom linijom, dok je drumska udaljenost između ova dva grada tek koji kilometar manje od sto.
Podaci iz poslednjeg popisa stanovništva pokazuju da nešto više od 250 hiljada ljudi živi na području gradskog jezgra, dok njih oko 340 hiljada stanuje na teritoriji cele opštine. Izuzev Srba i Mađara, stanovnici ovog grada su i Slovaci, Jevreji i Rusini, ali i Slovenci, a značajan broj njih se i doselio sa područja Bosne i Hercegovine, te iz drugih delova Vojvodine i Srbije.
Zvaničan službeni jezik ovog grada svakako je srpski, a u zvaničnoj upotrebi su u tom smislu i mađarski, ali i slovački, kao i rusinski jezik.
Interesantno je pomenuti da je nekada ovaj grad nosio naziv Neoplanta, a da je bugarski naziv ovog grada Mlada Loza.
Novi Sad istorija
Izuzev ostataka iz doba kada su tim područjem vladali Rimljani, čuvena novosadska tvrđava Petrovaradin krije ostatke i iz doba praistorije, mada postoje i na teritoriji cele Bačke značajni ostaci iz gotovo svih ranijih perioda. Na području današnje Temerinske petlje su, tokom njene gradnje 80 – ih godina prošloga veka pronađeni značajni materijalni ostaci iz doba takozvane starčevačke kulture, a u današnjem novosadskom predgrađu Klisa su pronađeni ostaci nekadašnjih zemunica, za koje se pretpostavlja da su građene u periodu bronzanog i gvozdenog doba.
Jednostavnije rečeno, još od davnina su ovaj prostor naseljavali brojni narodi, mada tek iz prve polovine 13 – og veka potiče prvi zvaničan dokument o tome da na teritoriji današnjeg Novog Sada postoji naselje. Reč je o povelji Bele Četvrtog, ugarskog kralja, koja datira iz 1237. godine.
Stručnjaci koji su se bavili proučavanjem istorije ovog grada su mišljenja da je na samom kraju 17 – og veka, tačnije tokom poslednje decenije tog veka počela zvanično gradnja trvđave Petrovaradin, te postepeno i osnivanje samnog naselja.
Racka varoš je prvobitan naziv grada, a prema dostupnim informacijama, 1748. godine se prvi put pominje današnji naziv grada.
Početkom 18 – og veka je u sastavu tadašnje vojne granice u okviru Habzburške monarhije. A tek koju godinu kasnije je i zvanično Novi Sad postao centar podunavske vojne granice, te je u njemu od tada stolovao i bački vladika.
Budući da se Racka varoš nalazila uz samu granicu, ne tako mali broj njenih stanovnika je spadao u red bogatijih, pa su upravo oni i obezbedili status slobodnog kraljevskog grada za današnji Novi Sad. Naime, 1748. godine su od tadašnje carice marije Terezije, mahom Srbi, ali i dvojica Nemaca, stanovnika Racke varoši, praktično kupili za određenu sumu (80 hiljada rajnskih forinti) slobodu ovom gradu. Dana 01. februara 1748. godine Racka vroš postaje Novi Sad, a carica Marija Terezija je i izdala dokument, u kome je sve to navedeno, pa se od tada ovaj datum uzima za dan grada Novog Sada.
Novi Sad – Srpska Atina
Smatra se da je, zahvaljujući većinskom srpskom stanovništvu u to doba, Novi Sad na početku 19 – og veka bio ujedno i najveći grad. Tada je brojao nešto više od 20 hiljada stanovnika, a čak oko 14 hiljada njih su bili Srbi. Poređenja radi, današnja prestonica Srbije je tek tokom druge polovine 19 – og veka brojala toliko stanovnika, otprilike.
Upravo to i jeste jedan od razloga zašto se kaže da je Novi Sad srpska Atina. Osim Jovana Jovanovića Zmaja i Laze Kostića, česti gosti ovog grada su bili i Kosta Trifković, ali i mnogi drugi viđeniji ljudi tog doba, kako oni koji su bili okrenuti umetnosti, tako isto i oni koji su bili izuzetno značajni za politiku tog vremena. Svakako mora biti pomenut i jedan od najbitnijih ljudi toga doba, čuveni Svetozar Miletić, koji je bio i rodom iz Mošorina, a ostao je upamćen i po tome što je bio najmlađi gradonačelnik u istoriji Novog Sada.
Naravno da kada se pomisli ili kada se pomene Novi Sad, Srpsko narodno pozorište nekako uvek ide uz njega. A njega uopšte ne bi bilo, da nije bilo pomenutog Miletića, koji je zaslužan za osnivanje prvog profesionalnog pozorišta u tom gradu.
Nekome to možda nije poznato, ali u srpskoj Atini je nekada radila i Grčka škola. Podsećanja radi, u Novom Sadu danas postoji i Grčkoškolska ulica, u kojoj se nalazi i 10 – ak kuća. Upravo u toj ulici i to u kući, koja je nosila oznaku 3 je i radila pomenuta škola. Podatak da je baš u Grčkoškolskoj ulici broj 3, u Novom Sadu rođen Đorđe – Đoka Jovanović je naročito značajan. Naime, u pitanju je srpski akademik i vajar, koji je ostao upamćen po tome što je bio jedand od zvaničnih osnivača beogradske Umetničke akademije. Osim spomenika Vuku Stefanoviću Karadžiću, koji se nalazi u Beogradu, Đorđe Jovanović je zaslužan i za spomenik Branku Radičeviću, koji je smešten u njegovim Karlovcima. Svakako treba pomenuti i njegovo delo, koje je posvećeno srpskom knezu Milošu Obrenoviću, a koje se nalazi u Požarevcu, kao i spomenik Josifu Pančiću i vojvodi Vuku u Beogradu, ali i kruševački spomenik Kosovskim junacima.
Znamenitosti grada Novog Sada
Ukoliko odlučite da Novi Sad posetite nakratko, gotovo je sigurno da sve njegove znamenitosti nećete stići da vidite.
Pored čuvene Gradske kuće u Novom Sadu, tu je i spomenik Jaši Tomiću, ali i zgrada Srpskog narodnog pozorišta u tom gradu.
Još jedna od znamenitosti je i Zgrada banovine, koja je izgrađena pred sam Drugi svetski rat, kao i spomenik koji je podignut na mestu gde je nekada postojala Jermenska crkva.
Ne treba zaboraviti ni novosadsku sinagodu, kao ni čuvenu Petrovaradinsku tvrđavu, a sa koje se pruža fantastičan pogled prema celom gradu i njegovoj okolini.
Zgrada Matice Srpske u Novom Sadu, kao i zgrada u kojoj je smeštena Spomen – zbirka Pavla Beljanskog, ali iz grada novosadske gimnazije “Jovan Jovanović Zmaj” su, isto tako znamenitosti grada Novog Sada.
U neposrednoj blizini Vladičanskog Dvora se nalazi i Saborna crkva, kao i spomenik čuvenom srpskom pesniku Jovanu Jovanoviću Zmaju. Trebalo bi pomenuti i katoličku crkvu Imena Marijinog, kao i čuveni Dunavski park, te Gradsku kuću, koja je smeštena na Trgu slobode.
U slučaju da Novi Sad posetite tokom leta, možete uživati na Štrandu, odnosno na jednom od najčuvenijih kupališta ovog grada, koje je smešteno na Dunavu.
Gde izaći u Novom Sadu?
Bez obzira kojoj starosnoj dobi pripadate, ako odlučite da posetite glavni grad pokrajine Vojvodina, sasvim je sigurno da će vas zanimati gde izaći u Novom Sadu.
S obzirom na to da se radi o jednom od većih gradova naše zemlje, u njemu se nalazi sasvim dovoljno ugostiteljskih objekata, te je sasvim sigurno da svaki turista može pronaći i restoran i kafić, koji mu najviše odgovara.
Kao i za većinu gradova, tako i za Novi Sad važi pravilo da su brojni kafići i restorani smešteni u centralnom delu, a koji u većini slučajeva posećuju turisti.
Ukoliko imate sreću, te poznajete nekog Novosađanina, vrlo je verovatno da će vam pokazati i one ugostiteljske objekte koje posećuju upravo meštani, a koji su naročito atraktivni.
Imajte na umu da noćni život u Novom Sadu nije baš kao u Beogradu, ali svakako postoje brojni klubovi, kafići i specijalizovani restorani nacionalne i internacionalne kuhinje, tako da za svačiji ukus ima po nešto.
Smeštaj u Novom Sad
Jedino kada je možda teže naći smeštaj u Novom Sadu, jeste u vreme kada se organizuje čuveni “Exit festival”.
Ipak, tokom svih ostalih meseci u godini se mogu naći brojni hoteli i apartmani u Novom Sadu, mada je dostupan i određeni broj hostela, te mogućnost rezervisanja smeštaja preko specijalizovanih portala i to po mahom pristupačnim cenama.