Nišlija rodom, koji je odlično poznavao Beograđane i njihov duh je u svojoj emsiiji “Beograde, dobro jutro”, jednom prilikom rekao: Ko je imao sreće da se jutros probudi u Beogradu, može se smatrati da je za danas dovoljno postigao u životu. Svako dalje insistiranje na još nečemu, bilo bi neskromno. Reči našeg dragog Duška Radovića se i danas rado citiraju, a mnogi Beograđani smatraju da njih i duh njihovog grada niko do sada nije bolje poznavao od njega.

Osnovni podaci o Beogradu

Pored toga što je prestonica Republike Srbije, Beograd je i zvanično grad koji naseljava najveći broj ljudi, ali je isto tako i jedan od najstarijih evropskih gradova.

Podaci iz poslednjeg popisa stanovništva pokazuju da nešto više od milion i 600 hiljada ljudi živi na području ovog grada, dok ih oko 1 300 000 naseljava gradsko jezgro, tako da je on iza Konstantinopolja, Atine i Bukurešta, četvrti najnaseljeniji grad u celoj Evropi.

Kada je u pitanju Beograd, broj stanovnika u poslednjih nekoliko godina je u omanjem padu, a svakako su najbrojniji Srbi sa ovih prostora, ali i iz zemalja nekadašnje Savezne Federativne Republike Jugoslavije.

Teritorijalno je grad podeljen na ukupno 17 opština, smeštenih sa obe strane beogradskih reka, Dunava i Save, na čijem ušću i leži glavni grad Republike Srbije.

Nešto manje od 360 kvadratnih kilometara je površina urbanizovanog dela prestonice zemlje, koja je smeštena na nadmorskoj visini od 116,75 metara.

Kontinentalna klima karakteriše ovaj prostor, a prosečne temperature se kreću od – 1 do 29 stepeni Celzijusove skale, dok je preko 2 hiljade sunčanih sati godišnje u Beogradu.

Istorija Beograda

Zvanična istorija navodi podatak da su oko trećeg veka pre Hrista, ovaj prostor naselili Kelti i osnovali naselje, mada postoje i brojni materijalni ostaci na prostoru beogradskog naselja Vinča, koji datiraju iz ranijeg perioda.

Nedugo nakon Kelta, ovaj prostor naseljavaju Rimljani i u to doba se prvi put javlja naziv Singidunum.

Nakon zvanične podele Rimskog carstva, ovaj prostor pripada zvanično Istočnom rimskom carstvu, odnosno Vizantiji.

Zabeleženo je i da su današnji Beograd pokušavala da osvoje mnoga plemena, poput na primer Avara, Huna i Ostrogota, a da su na ove prostore Sloveni doseljeni negde oko 630. godine.

U doba Prvog buraskog carstva, tačnije 878. godine se zvanično prvi put javlja naziv Bjelgrad, odnosno Beograd, a pretpostavlja se da je na taj način simbolično predstavljena tvrđava od belog kamena koja je naseobinu okruživala. Zanimljivo je pomenuti i da glavni grad Kipra, Nikozija, odnosno Lefkosija (gr. λευκός – beo), a prema nekim pretpostavkama, takođe ima slično poreklo naziva.

Najpre zbog gotovo idealnog položaja, tek današnja prestonica Srbije je često u prošlosti bila predmet sukoba i to sve do druge polovine 13 – og veka, kada ovim gradom zvanično počinju da vladaju Srbi, te on od 1284. godine postaje deo Srema. Kako je vladar Mačve, odnosno Kraljevine Donjeg Srema u to doba bio srpski kralj Stefan Dragutin, to se on zvanično smatra i prvim kraljem koji je ovim gradom vladao.

Kasnije, nakon završetka Kosovske bitke, Stefan Lazarević je zvanično dobio na upravu grad Beograd, a zahvaljujući vazalskom odnosu koji je imao sa kraljem Žigmundom Luksemburškim. Upravo je on i prvi vladar koji je grad proglasio svojom prestonicom i to 1405. godine. Istorijski posmatrano, u to doba grad beleži procvat, a broj stanovnika se značajno povećao i to mahom zbog priliva ljudi iz ostalih balkanskih zemalja, koje su pokorili Turci.

Beogradom kasnije vlada despot Đurađ Branković, a pod vođstvom Janoša Hunjadija, odnosno Sibinjanin Janka, 1456. godine je uspešno okončana opsada Beograda, kada je on odbranjen od turskih osvajača.

akon Mađara, gradom od 28. avgusta 1521. godine vladaju Osmanlije, koje je predvodio sultan Sulejman Veličanstveni. Zabeleženo je da je čak 27 mahala, odnosno organizovanih jedinica u vidu naselja bilo u Beogradu 1571. godine.

Sporadično su se javljale pobune stanovništva protiv turskog osvajača, a jedna od najznačajnijih je izbila 1594. godine i ostala je upamćena kao Banatska pobuna, ali je nažalost i ona ugušena, kao i mnoge druge.

U narednim decenijama je zabeležen priliv stanovnika iz Grčke, ali i Jermenije i Turske, dok podaci iz tog doba pokazuju da je područje Beograda tada naseljavalo skoro 100 hiljada ljudi. A blizu njih 80 000 je bilo islamske veroispovesti, kako je navedeno u delima Evlije Čelebije. Brojne građevine koje su u to doba podignute su mahom bile u orjentalnom stilu, a najveća islamska bogomolja je u to doba bila Batal džamija, koja je bila smeštena na prostoru na kome se danas nalazi Dom Narodne skupštine.

Krajem 17 – og veka i tokom 18 – og su se oko prevlasti nad gradom sukobljavali Austrijanci i Turci, tako da je Beograd sporadično padao u ruke i jednih i drugih. U to doba su se odigrale i dve velike seobe naroda, kada su Srbi odlazili da žive na područje Habzburškog carstva.

Na samom početku 19 – og veka su srpski ustanici 1806. godine, a tokom Prvog srpskog ustanka i zvanično oslobodili Beograd, ali su ga samo 7 godina kasnije ponovo osvojili Turci.

Prestonica tadašnje Kneževine Srbije je Beograd postao 1817. godine, ali je ipak od 1818. godine do 1841. to bio Kragujevac, da bi srpski knez Mihailo Obrenović zvanično iz Kragujevca, 1841. godine premestio ponovo prestonicu zemlje u Beograd, kako je ostalo da današnjeg dana.

Sa promenama koje su usledile u kasnijem periodu, Beograd je bio prestonica Kraljevine Jugoslavije, a potom i Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, te Federativne Narodne Republike Jugoslavije i Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije. Kasnije je bio i prestonica države, koja je nosila naziv Srbija i Crna Gora, da bi nakon njenog zvaničnog raspada 2006. godine postao glavni grad Republike Srbije, a što je ostao i do danas.

Šta videti u Beogradu?

Kada neko dolazi u Beograd, znamenitosti su prvo što ga interesuje, a ovom divnom gradu toga sigurno ne manjka.

Najpre da krenemo od centra grada, u kome se pored ostalog nalaze brojne znamenitosti: Skadarlija, Kalemegdan, čuveni spomenik “kod konja”, posvećen srpskom vladaru, knezu Mihailu Obrenoviću, a koji je obično glavno mesto susreta i Beograđana i njihovih gostiju. Nadomak tog spomenika se nalazi i zgrada beogradskog Narodnog pozorišta, zatim spomenik Branislavu Nušiću i Narodni muzej.

Ne treba zaboraviti ni hram Svetog Save, koji važi za najvišu pravoslavnu crkvu u ovom delu sveta i čiju kriptu definitivno treba posetiti.

Beogradska tvrđava je mesto koje privlači ne samo veliki broj turista, nego i Beograđana, a neposredno pre nego što posetite Kalemegdan, prošetajte do zgrade Patrijaršije i Saborne crkve. Kada ste već tu, ne zaboravite da obiđete i jednu od najstarijih kafana u Beogradu, čuveni “Znak pitanja”, kao i konak kneginje Ljubice, koji se nalazi u njenoj neposrednoj blizini. Ukoliko odatle krenete stepenicama nizbrdo, pored zgrade Patrijaršije, stićićete do beogradskog pristaništa, u čijoj neposrednoj blizini se nalazi i sada već čuveni Beograd na vodi.

Naravno da je to tek manji deo znamenitosti Beograda, ali je sasvim dovoljno za vašu prvu posetu ovom divnom gradu, ukoliko uspete sve da ih obiđete.

Gde odsesti u Beogradu?

Sledeće što zanima sve posetioce prestonice Srbije je, sasvim sigurno gde odsesti u Beogradu, ali zaista nemaju nikakvog razloga da brinu, jer osim hotela različite kategorizacije iz najčuvenijih svetskih lanaca, dostupni su i hosteli, ali i apartmani koji se mogu iznajmiti na nekoliko dana, dok internet platforma AIRBNB ima odličnu ponudu smeštaja i to po odličnim cenama.

Gde jesti u Beogradu?

Na ovo pitanje je, praktično nemoguće dati jedinstven odgovor, jer kad god se pomene Beograd, restorani se ne mogu izostaviti, pošto je on upravo po tome i prepoznatljiv, a posebno u regionu.

Koji god beogradski restoran da izaberete, možete biti sasvim sigurni da nećete napraviti grešku, jer je ponuda i bogata i vrlo kvalitetna.