Када имате прилику да отргнете од заборава нечије херојско дело, онда можете рећи да сте “нешто” учинили. А управо ту нешто је учинило двоје младих људи… она Српкиња, он Грк… људи који воле и поштују најпре своју отаџбину, а затим и отаџбину свог супружника…људи који не дају да се заборави херојски чин једног грчког војника, који је храбро одбио да изврши наређење, свестан чињенице да је Божји закон изнад земаљског и да он нема права да учествује у нападу на братски народ Србије…
Аутори текста: Маринос Рицудис, Катарина и Алексис Михалакопулос
Μαρίνος Ριτσούδης, Καταρίνα και Αλέξης Μιχαλακόπουλος
Неки Срби и Грци знају ко је Маринос Рицудис. Неки су нешто чули о њему. Али већина не зна ништа. Мени лично као некоме ко је у том НАТО бомбардовању изгубио члана породице, већ дуже време је жеља да напишем нешто о господину Рицудису. Али нисам желела да то буде још један класичан текст о њему и само о томе шта је он урадио те 1999. и колико је то значајно за нас, па и за њега.
Зато ми је велика част што ми је господин Рицудус пружио прилику да са њим попричам мало другачије, мало отвореније, мало личније. Да пробам да вам приближим слику о њему, да га мало боље упознате. Јер он свакако то заслужује.
Αρκετοί Σέρβοι και Έλληνες ξέρουν ποιος είναι ο Μαρίνος Ριτσούδης, κάποιοι έχουν ακούσει για αυτόν. Αλλά το μεγαλύτερο ποσοστό δεν ξέρει τίποτα για αυτόν. Εγώ ως ένα άτομο από τα πολλά που έχασαν μέλη της οικογένειας τους στους βομβαρδισμούς του ΝΑΤΟ εδώ και πολύ καιρό ήθελα να γράψω κάτι για τον κύριο Ριτσούδη. Αλλά δεν ήθελα να είναι ακόμη ένα κλασικό μικρό και κρύο κείμενο για αυτόν και τι έγινε το 1999.
Γι’αυτό είναι μεγάλη μου τιμή που μου έδωσε την ευκαιρία μιλήσουμε λίγο διαφορετικά λίγο πιο ανοιχτά. Είναι μια προσπάθεια να τον φέρω λίγο πιο κοντά μας, να τον γνωρίσουμε λίγο καλύτερα. Γιατί σίγουρα το αξίζει.
Када сте рођени и где?
Που γεννήθηκατε και πότε;
18. фебруара 1968. године. Град Фарсала, општина Лариса.
18 Φεβρουαρίου στα Φάρσαλα του νομού Λάρισας το 1968.
У каквој породици сте одрасли, да ли је била доста наклоњена цркви и ако јесте, колико?
Σε τι οικογένεια μεγαλώσατε, ήταν θρησκευόμενη και πόσο;
Одрастао сам у земљорадничкој породици, која је имала везу са црквом и хришћанством.
Μια αγροτική οικογένεια που κρατούσε τις παραδόσεις της Ορθοδοξίας.
Да ли сте ожењени и имате децу? Ако их имате, да ли сте им рекли шта сте урадили и зашто или ако ћете имати децу у будућности, да ли ћете им рећи?
Είστε παντρεμένος, έχετε παιδιά; Αν ναι, τους έχετε πει τι κάνατε η θα τους το πείτε και για ποιο λόγο το κάνατε;
Ожењен сам, али децу немам. Наравно да ће бити упознати са свим детаљима моје одлуке.
Έγγαμος άνευ τέκνων. Οπωσδήποτε θα γνώριζαν με πάσα λεπτομέρεια τα γεγονότα.
Да ли је Ваше детињство имало неку улогу у доношењу одлуке?
Τα παιδικά σας χρόνια έπαιξαν ρόλο στο να πάρετε αυτή την απόφαση;
Сећам се да кад сам био мали, увек сам помагао и стајао на страну слабијих, помагао сирочићима, породицама које имају проблеме. Када би се играо са децом, више пута сам се трудио да изгубим, како би остала деца била срећна, јер су победила у игри.
Από τα παιδικά μου χρόνια θυμάμαι πως βαθιά μέσα μου υποστήριζα πάντοτε τους αδικημένους, τα ορφανά παιδιά, οικογένειες που είχαν δυσκολίες. Στα παιχνίδια μου προτιμούσα μερικές φορές να χάνω για να δίνω χαρά σε άλλα παιδιά.
Шта Вам је пролазило кроз главу, о чему сте размишљали када сте одлучили да урадите тако нешто?
Τι σκεφτήκατε και πήρατε αυτή την απόφαση;
Једино што сам размишљао је да ли ћу успети да своју одлуку спроведем до краја, да се не разбијем испред притиска и животних ситуација које та одлука доноси, против сваке одлуке суда и цена преживљавања моје породице након одлуке. Као капетан брода имао сам доста притиска да морам да учествујем тада у НАТО мисији. Али сам се трудио да стојим чврсто на земљи у тренутку када сам одлуку донео и да ме никакав притисак од било кога не поколеба.
Το μόνο που σκεφτόμουν ήταν εάν θα καταφέρω να πάρω αυτή την απόφαση, και να μην λυγίσω σε οποιαδήποτε πίεση και φάση της ζωής, σε οποιαδήποτε ποινή από τα δικαστήρια, σε οποιαδήποτε κόστος επιβίωσης της οικογένειας. Ως Αξιωματικός δέχτηκα πολλές και φοβερές πιέσεις για να ακολουθήσω την αποστολή. Σκεφτόμουν συνεχώς την κάθε στιγμή, να είμαι όρθιος και έτσι να με βρεί η επόμενη χρονική στιγμή. Αλυγιστος όχι αλόγιστος και έτσι ήθελα να περνάνε οι στιγμές από πάνω μου.
Шта Вам је рекла и како је реаговала Ваша породица и околина, Ваши пријатељи?
Τι σας είπαν φίλοι και συγγενείς για αυτή σας την απόφαση;
Многи су ми се дивили, неки су ме називали глупим јер сам једним потезом уништио своју каријеру у ратној морнарици. Али како је време пролазило и видели су какво је било бомбардовање тадашње Југославије, да је НАТО користио уранијум, многи су мењали мишљење о мени и мојој одлуци.
Πολλοί θαύμασαν, άλλοι με θεώρησαν κουτό γιατί κλώτσησα μια καριέρα στο Πολεμικό Ναυτικό. Όμως όσο μαθαίνονταν οι εξελίξεις και οι θηριωδίες του ΝΑΤΟ με τους βομβαρδισμούς και το Ουράνιο στην πρώην Γιουγκοσλαβια, όλοι μου έδωσαν δίκαιο.
Након Вашег рашчињења из војске, да ли сте имали помоћ од некога, најважније да ли Вам је црква помогла јер је Ваша одлука била брањење хришћанства и хришћанског народа?
Μετά την απόταξη σας είχατε κάποια βοήθεια από κάπου και κυρίως η εκκλησία ήταν δίπλα σας εφόσον η πράξη σας ήταν μια υπεράσπιση της Ορθοδοξίας;
Увек је Света Црква стајала уз нас, само и ми морамо да стојимо уз њу и онда кад нам није потребна помоћ. Помагали су ми људи, у сваком погледу и кроз све тешкоће у мом животу.
Πάντοτε η Αγία Εκκλησία στέκεται δίπλα μας, αρκεί να στεκόμαστε με την απαραίτητη ταπείνωση και να της ζητάμε βοήθεια. Είχα και την βοήθεια και την στήριξη του κόσμου σε κάθε δραστηριότητα της ζωής μου.
Колико је било тешко за Вас након рашчињења, чиме сте се бавили?
Πόσο δύσκολα ήταν μετά την απόταξη, τι κάνατε;
Шест месеци сам био незапослен, без ичега, моја жена је исто била незапослена. Тражио сам посао на јахтама, ишао сам да дајем испите на Економском факултету како бих могао да узмем диплому економисте, али нисам успео да прођем испите. Након шест месеци од рашчињења нашао сам стабилан посао,био сам скипер на јахти. Након тога сам завршио и добио чин капетана, тако да сам данас капетан на великој јахти.
Ήμουν 6 μήνες άνεργος, χωρίς το τίποτα με την σύζυγό μου επίσης άνεργη. Έψαχνα για δουλειά στα σκάφη αναψυχής, παρακολουθούσα στο οικονομικό πανεπιστήμιο μαθήματα για να πάρω ένα πτυχίο οικονομολόγου, όμως τελικά δεν τα κατάφερα να περάσω στις κατατακτήριες. Μετά από 6 μήνες από την απόταξη βρήκα μόνιμη δουλειά ως Skipper σε μηχανοκίνητη θαλαμηγό. Μετά πήρα τα πτυχία για να γίνω πλοίαρχος στά σκάφη αναψυχής.
Да ли сте се покајали због Ваше одлуке и да ли бисте поново урадили исто?
Μετανιώσατε για την απόφαση σας, θα το ξανά κάνατε;
Хвала Богу нисам зажалио и сада након свега био бих срећан да поново то урадим. И исто саветујем све људе који се нађу и који би се нашли у истој ситуацији као и ја. Да прво послушају команде које нам задаје Бог и без обзира које последице их чекају, да остану при одлуци коју су донели, живот ће им показати да су били у праву.
Ευτυχώς Χαριτι Θεού δεν το μετάνιωσα, και τώρα μετά από όλα αυτά, με πολύ μεγάλη χαρά θα ήθελα να το ξανακάνω, και το ίδιο τα συμβούλευα σε όλους τους ανθρώπους που έρχονται σε τέτοια σταυροδρόμια. Να βάζουν πρώτα την εντολή του Θεού, και ότι κόστος και εάν έχουν στην ζωή τους να μην δειλιασουν, θα έρθει ώρα που πανηγυρικά θα δικαιωθούν.
Шта мислите и како сте се осећали знајући да Ваше колеге онда нису урадиле ништа?
Τι σκεφτήκατε και πως νιώσατε για συναδέλφους σας που δεν έκαναν τίποτα;
Није ми било важно уопште, нити их кривим, нити тражим да их оправдам.
Δεν με ενδιέφερε καθόλου. Ούτε τους κατέκρινα ούτε τους δικαιολογουσα.
Како сте се осећали што Вас је тадашња Грчка влада игнорисала и какав је однос са Вама имала све ове године, ако га је било?
Τι σκέφτεστε και νιώθετε για την αδιαφορία των Ελληνικών κυβερνήσεων, ποια η αντιμετώπιση τους όλα αυτά τα χρόνια στο πρόσωπο σας;
Уопште ме не занима. Једино што је важно је како се ја лично осећам и колико се богато осећам у животу, а то све долази од чистоте душе.
Καθόλου δεν με απασχολεί. Σημασία έχει η προσωπική ποιότητα ζωής που προκύπτει από την καθαρότητα της συνείδησης.
Да ли сте посетили Србију пре Ваше одлуке?
Πριν την απόφαση σας είχατε πάει ποτέ στην Σερβία;
Не, никада пре.
Όχι ποτέ.
Након Ваше одлуке, током бомбардовања или у периоду док Вас нису одликовали у Србији, да ли сте посетили Србију?
Μετά αυτή σας την απόφαση πήγατε κατά την διάρκεια των βομβαρδισμών η μετά την λήξη τους πριν την παρασημοφόρηση σας;
Први пут сам био прошле године, након позива Српске Патријаршије.
Πρώτη φορά πήγα πέρυσι, μετά την πρόσκληση του Πατριαρχείου Σερβίας.
Како сте се осећали у вези одликовања, чак и ако се на то чекало толико година?
Πώς νιώσατε για την παρασημοφόρηση αν και καθυστερημένη;
Имао сам осећај да испред мене треба да буду сви који су се борили за Србију и на крају ја. Да треба да одликују прво оне који су живот дали, који су све дали за отаџбину и да њихова жртва треба да буде исписана златним словима, иако смо их сви знали у овом животу, вечни живот је тај који треба бити одликован и тај вечни живот и ја прижељкујем. Ово одликовање дефинитивно јесте важно, али није оно што ја хоћу и то је био разлог мог не прихватања у почетку.
Народ Србије је желео да ја будем одликован и само због народа сам прихватио. Прихватио сам ту част, част за све њихове хероје.
Ένιωσα πως θα έπρεπε πρώτα να περάσουν μπροστά από εμένα όλοι όσοι πολέμησαν για την Σερβία και τελευταίος εγώ. Εκείνοι που έδωσαν την ζωή τους, τα έδωσαν όλα για την Πατρίδα τους, και η θυσία τους γράφτηκε με χρυσά γράμματα, και ας τους ξέρει κανένας σε τούτη τη ζωή. Η αιώνια ζωή είναι εκείνη που παράσημοφορεί και εκείνη την ανεξίτηλη εύνοια ποθώ. Αυτή η παράσημοφόρηση οπωσδηποτε είναι σημαντική, αλλά δεν ήταν το δικό μου ζητούμενο, και αυτός ήταν ο λόγος που στην αρχή αρνήθηκα να το δεχτώ.
Όμως το ήθελε πολύ ο λαός της Σερβίας και για εκείνους επειδή το θέλησαν, δέχτηκα την τιμή τους, που ήταν τιμή για όλους τους πολεμιστές τους.
Када сте посетили Србију, како су се људи опходили према Вама, шта су Вам говорили?
Όταν πήγατε στην Σερβία ποια ήταν η αντιμετώπιση του κόσμου, τι σας έλεγαν;
Било је много емотивно, видео сам сузе у њиховим очима, љубили су моје руке, захваљивали се и грлили су ме. Не верујем да постоји неко веће одликовање или награда од тога, од захвалности једног целог народа.
Ήταν πολύ συγκινητική, με δακρυσμένα τα μάτια τους μου φιλούσαν τα χέρια και με ευχαριστουσαν και με αγκάλιαζαν. Δεν νομίζω να υπάρχει μεγαλύτερο βραβείο και μετάλλιο σε αυτή την ζωή, από την ενδακρη ευγνωμοσύνη του κόσμου.
Шта Вам се допало у Србији? Неки историјски објекат, храна, музика, људи?
Τι σας αρέσε στη Σερβία; Κάποιο ιστορικό μνημείο, φαγητό, μουσική, κόσμος.
Све! Све ми се свидело. Споменици, њихова вера, њихове борбе, то што су поносан народ, то што су остали несаломљиви, чак и кад дан данас плаћају цену бомбардовања уранијумом. Дивим се много Вашем народу, доказали сте да сте највећа и најбогатија нација на свету, својим примером. Искрено сам срећан због Вас, чак и ако сви знамо кроз шта пролазите данас.
Όλα, τα πάντα, τα μνημεία, η θρησκευτική πίστη, οι αγώνες τους, η υπερηφάνεια τους, το ότι παρέμειναν αλυγιστοι, σε όλες τις αντιξοοτητες του πολέμου που μέχρι και σήμερα έρχονται αντιμέτωποι με το Ουράνιο και τους καρκίνους. Πολύ θαυμάζω τον λαό σας. Αποδειξατε πως είσαστε ο σπουδαιότερος και πλουσιότερος λαός του κόσμου με το παράδειγμα σας. Πραγματικά σας χαίρομαι ανεξάρτητα με τις δυσκολίες σας.
Чиме се данас бави Маринос Рицудус и како проводи слободно време?
Ποια είναι η ενασχόληση του Μαρίνου Ριτσούδη, πως περνάει τη μέρα του;
Поред посла, интересује ме доста да сазнам шта се дешава у Грчкој, Србији и свету.
Εκτός από την δουλειά μου, ενδιαφέρομαι και ενημερώνομαι για τα κοινά της Ελλάδας, της Σερβίας και του κόσμου.
Да ли мислите често о прошлости и како видите будућност?
Υπάρχουν σκέψεις για το παρελθόν, το μέλλον;
Увек постоје мисли, али више волим да се опустим, уз љубав коју примам од људи сваки дан.
Πάντοτε υπάρχουν οι ανησυχίες, αλλά προτιμώ να ηρεμώ με την αγάπη του κόσμου που καθημερινά λαμβάνω μέσα από τα μηνύματα.
Какву будућност видите за Грчку и Србију?
Τι μέλλον βλέπει ο Μαρίνος για την Ελλάδα και την Σερβία;
Веома велика ствар, са доста углова за гледање. Могли бисмо направити заједно са Русијом једну хришћански јаку заједницу и да темељ буде Света Црква, са којим бисмо могли да изградимо будућност. Бесмртна вредност коју нам је дала црква. На том путу бићемо и непобедиви, јер је и та иста Света Црква непобедива.
Πολύ μεγάλο το θέμα, και πολυδιάστατο. Θα μπορούσαμε Ελλάδα Σερβία και Ρωσία να δημιουργήσουμε το Ορθόδοξο τόξο, και με θεμέλιο την Αγία Εκκλησία, θα μπορούσαμε να στήσουμε τον πολιτισμό του μέλλοντος δηλαδή τις αθάνατες αξίες του παρελθόντος που φρόντισε η Αγία Εκκλησία να μας παραδώσει. Σε αυτή την πορεία θα ειμασταν ανίκητοι γιατί η Αγία Εκκλησία είναι ανίκητη.
Шта има да поручи Маринос српском и грчком народу?
Τι έχει να πει ο Μαρίνος στο λαό της Σερβίας αλλά και της Ελλάδος;
Док смо близу једном и једином правом Богу и слушамо његове команде, кад се деси да умремо, не умиремо стварно. Јер као хришћани се надамо и боримо да живимо вечно. Да се трудимо да наше отаџбине и љубав према њима прво изградимо у нашим срцима и души, јер само тада ће наше заставе моћи поносно да се вијоре на ветру. И када будемо напуштали овај земаљски живот, наше отаџбине носимо са собом. И у том вечном животу који ме вуче можемо да живимо и да волимо све оно што смо волели у земаљском чак и више.
Όσο είμαστε κοντά στο αληθινό Θεό και εργαζόμαστε τις εντολές του, τότε όταν πεθάνουμε δεν θα πεθάνουμε. Και εδώ γίνεται σημαντική η Εθνική μας συνείδηση, διότι ως Χριστιανοί που ευελπιστούμε και αγωνιζόμαστε να ζήσουμε στην αιώνια ζωή, φροντίζουμε να χτίσουμε την πατρίδα μας στην καρδιά μας και στην ψυχή μας. Μόνο εκεί θα έχουν την τιμή και την υπερηφάνεια να κυματίζουν ελεύθερα οι σημαίες μας, και φεύγοντας από αυτή την ζωή για την αιώνια ζωή, τις πατρίδες μας τις παίρνουμε μαζί μας, και αυτή η αιωνιότητα πολύ με θελκει και με ανακουφίζει γιατί εκεί μπορούμε να ζήσουμε ότι ποθησαμε και αγαπάμε περισσότερο από αυτή την ζωή.