Na malenom grčkom ostrvu Antikitira (Αντικύθηρα) je 17. maja 1902. godine pronađen vrlo značajan artefakt u olupini broda, koji se nadomak ostrva nasukao.
U pitanju je Mehanizam sa Antikitire ili Antikitirski mehanizam (Μηχανισμός των Αντικυθήρων), koji se smatra prvobitnim računarom i čuva se danas u Nacionalnom arheološkom muzeju u Atini.
Pronašao ga je lokalni lovac na morske sunđere, a zasluge za organizaciju potrage na ovom lokalitetu pripadaju Valeriosu Statisu (Βαλέριος Σταής), grčkom arheologu, koji je i prvi koji je otkrio svhu ovog mehanizma. Bio je na čelu atinskog Arheološkog muzeja od 1887. godine i ostao je upamćen ne samo po ovom otkriću, već i po organizaciji arheoloških iskopavanja u Argolidi, Epidaurusu i na drugim značajnim lokalitetima.
Mehanizmam je nazvan po ostrvu u čijoj je blizini pronađen. A ono se nalazi u blizini Krita i ostrva Kitire. Reč je o iomanjem ostrvu na kome živi tek nekoliko desetina stanovnika.
Smatra se da je ovaj mehanizam prvi mehanički računar. Korišćen je da bi mogle da budu izračunate astronomske pozicije.
Stais je uočio da na uređaju postoji točak, a na kome su bili vidno istaknuti natpisi termina iz astronomije. Zaključeno je da mehanizam potiče iz 82. godine pre Hrista, a pretpostavlja se da je korišćen jednu do dve decenije pre toga.
Antikitirski mehanizam ima visinu od 33cm, dok je debljine 9 i širine 17cm. Izrađen je od bronze i nalazi se u drvenom okviru.
Tekst koji sadrži oko 3.000 znakova, a koji je na njemu naveden je neka vrsta uputstva za korišćenje. Osim podataka o astronomiji, u njemu su navedene i informacije iz mehanike i geografije.
Britanski istoričar, Derek de Sola Praksi je u svom istraživanju 1952. godine došao do zaključka da je ovaj mehanizam zapravo svojevrstan simulator planeta oko Sunca, te da se može okarakterisati kao prvi mehanički računar.
Od 37 zupčanika, koliko se pretpostavlja da ih je bilo, sačuvano je njih 30. Kada se mehanički unese datum, ova sprava pokazuje podatke o položaju Sunca i Meseca, ali i ostale informacije koje se tiču astronomije.
Ono što je posebno fascinantno, jesu indikatori, dva sa zadnje i jedan sa prednje strane mehanizma. Na prednjem je bio prikazan egipatski kalendar, podeljen na mesece u godini. A u unutrašnjem delu tog indikatora su bili navedeni grčki simboli zodijaka.
Još je interesantnije to što ovaj mehanizam prikazuje i faze Meseca, a prilikom određivanja zadatih paranetara, on u obzir uzima i ugaonu brzinu Meseca, koja je promenljiva.
