Η γιορτή του Σλάβα (προστάτη Αγίου της εκάστοτε οικογένειας) είναι πολύ ιδιαίτερη για τους Σέρβους όπου και αν ζουν, είναι στη λίστα της UNESCO με τα παραδοσιακά έθιμα.
Ενώνει την προ χριστιανισμού εποχή όταν κάθε σπίτι είχε ένα προστάτη Θεό με την χριστιανική εποχή. Οι Άγιοι με την μεγαλύτερη απήχηση είναι ο Άγιος Νικόλαος και Άγιος Ιωάννης. Αυτό το έθιμο και ο εκάστοτε Άγιος περνάει από πατέρα σε γιο.
Οι γυναίκες παίρνουν τον Άγιο του συζύγου τους.
Στο Σλάβα πρέπει να υπάρχουν ένα κερί που το ανάβουν το πρωί και το σβήνουν το βράδυ με κρασί, επίσης κόλλυβα κόκκινο κρασί, και πρόσφορο.
Στη γιορτή αυτή συγκεντρώνεται όλη η οικογένεια και γίνεται τραπέζι με παραδοσιακά φαγητά «σλάβσκι κολάτς» (славски колач) και «κόλλυβα (жито) «Σλάβσκι κολάτς» σημαίνει «κέικ της Σλάβα», αν και μοιάζει περισσότερο με ψωμί. Ανάλογα με το αν ο εορτασμός πέφτει σε περίοδο νηστείας, το σλάβσκι κολάτς φτιάχνεται είτε με είτε χωρίς αβγά, βούτυρο και γάλα.
Στην ημέρα της Σλάβα, η οικογένεια πηγαίνει στην εκκλησία και συμμετέχει στη Θεία Κοινωνία. Μετά τη λειτουργία, ο ιερέας πηγαίνει στο σπίτι της οικογένειας, όπου κάνει μια σύντομη λειτουργία στη μνήμη του Αγίου που τιμάται και ευλογεί το σλάβσκι κολάτς και τα κόλυβα και ανάβει το κερί της Σλάβα. Αν και δεν είναι απαραίτητο, συχνά ο ιερέας ευλογεί το σπίτι και κάνει μνημόσυνο για τους συγγενείς της οικογένειας που έχουν πεθάνει.
Σε κάποια μέρη της Σερβίας την παραμονή της εορτής έρχονται επισκέπτες και τα μεσάνυχτα ανάβουν το κερί του Αγίου.
Αν και στις μέρες μας είναι σπάνιο παλιά γιόρταζαν για τρεις μέρες.
Στις μέρες μας έχουν επέλθει κάποιες αλλαγές που αυτοί που ακολουθούν την παράδοση δεν τις δέχονται, όπως το να γιορτάσει κάποιος το Σλάβα σε εστιατόριο και αυτό χάνει το νόημα να γιορτάσει κάποιος με την οικογένειά του.
Πολλές Σερβικές κοινότητες, πόλεις, οργανισμοί, πολιτικά κόμματα, εταιρείες, επαγγελματικές ενώσεις γιορτάζουν επίσης τον προστάτη άγιό τους. Για παράδειγμα, η πόλη του Βελιγραδίου γιορτάζει ως Σλάβα της, την Ανάληψη.
Krsna slava ili slava je jedinstvena za Srbe, gde god oni živeli.
Nalazi se i na listi UNESKO kao nematerijalno kulturno nasleđe čovečanstva i na listi Nematerijalnog kulturnog nasleđa Srbije.
Vezuje se za predhrišćanski period, kada je svaka porodica verovala u svog zaštitnika. Kasnije, sa prihvatanjem hrišćanstva, došlo je do promena, pa je svaka porodica imala svog sveca zaštitnika.
Najviše slavara slave Svetog Nikolu i Svetog Jovana.
Slava se nasleđuje, odnosno prenosi sa oca na najstarijeg sina. Žene udajom preuzimaju slavu od muža. Ako nema muških naslednika, u Srbiji se kaže da se gasi ta loza.
Običaji su jedinstveni i podrazumevaju obavezno: slavsku sveću (velika sveća od čistog voska, koja se pali ujutru i gasi uveče kašičicom vina, a nikako se ne duva da bi se ugasila), žito ili koljivo, crveno vino i slavski kolač.
U zavisnosti od toga da li slava pada u dane posta ili ne se priprema i trpeza i slavski kolač posni ili mrsni.
Kako je najveća slava Sveti Nikola, koja pada u dane Velikog božićnog posta uvek posna, to su u periodu vladavine komunizma nažalost postojali Srbi koji su premrsili i nastavili tako da je slave.
U novije vreme se praktikuje da čak i ako nije post, a slava je u sredu ili petak, da se slavi posno.
U određenim delovima zemlje se slava dočekuje…veče uoči slave se okupe gosti u kući domaćina, a u ponoć se pali sveća.
Iako je to danas retko, ranije se slava slavila po 3 dana.
Moderna vremena su uvela i promene koje se mnogim tradicionalistima baš i ne dopadaju, pa je tako sve više domaćina koji slavu obeležavaju u restoranima, čime se u potpunosti gubi smisao obeležavanja slave, a koji se ranije ogledao u okupljanju uže i šire porodice.
Mnoge zajednice, organizacije, udruženja, gradovi, političke stranke i ostali imaju svog Sveca zaštitnika. Na primer, slava grada Beograda je Spasovdan.
